Plato Nedir?
Plato, halk arasında bilinen ismiyle yayla olarak adlandırılır. Platolar coğrafi anlamda akarsuların yüksekte bıraktığı düzlüklerdir. Tarım ve hayvancılık için gayet uygun bir yapı olan platolara ülkemizin pek çok yerinde rastlanmaktadır. Günümüzde görmüş olduğumuz platolar, yıllar boyu değişik etkilere uğrayarak bugüne kadar gelebilmişlerdir. Bu nedenle de coğrafya dalında birkaç farklı çeşitte sınıflandırılmaktadırlar. Volkanik platolar, karstik platolar ve aşınım platoları gibi birçok plato çeşidini ülkemizde görebilmek mümkündür.
Platolar Nasıl Oluşur?
Platolar birçok şekilde oluşum gösterebilir. Bunlardan birkaçı şunlardır:
*Aşındırma Platoları: Aşındırma platoları; akarsular, sel suları ve rüzgarlarla aşınıma uğramış olan platolardır. Bu tür platolar genellikle dış kuvvetler yardımıyla oluşmuşlardır. Aşınan arazi tektonik olaylar ile zaman içerisinde yükselebilir veya alçalabilir. Bu şekilde değişiklik gösteren toprak ve araziler, akarsular tarafından yarılarak aşındırma platosunu oluşturur. Aşındırma platoları kıvrımlı veya kırık bir yapıda olabilecekleri gibi volkanik yapıda da olabilirler.
*Tabaka Düzlüğü Platoları: Bu platolar sert bir tabaka üzerinde oluşum göstermektedirler. Genelde yatay veya az eğimli olan platolardır. Kalın ve sert tabaklara bürünmüşlerdir. Bu platolar da diğer birçok plato çeşidi gibi, araziyi akarsuların ortadan ikiye ayırmasıyla oluşmuşlardır.
*Lav Platolar: Volkanik patlamalar sonucunda yeryüzüne çıkan akışkan lavlar geniş alanlara yayılarak o alanların zaman içinde aşınmasına neden olmaktadır. Devamındaysa akarsular yine diğer birçok plato çeşidinde olduğu gibi bu platoyu da ortadan ikiye bölüyor.
*Karstik Platolar: Bu platonun oluşumunda ise kaya tuzu, kireç taşı ve alçı taşı gibi kolay çözünebilen kayaçlar etkilidirler. Yeryüzünde bulunan akarsular da bu taşları eriterek düz bir yapının oluşmasını sağlarlar. Platonun çevreye göre yüksek kalmış bölümleri ise akarsular aracılığıyla yarılarak coğrafi bir oluşum gösterirler.