Yeryüzü Şekilleri

Uvala Nasıl Oluşur? Kalker kolay eriyebilen bir kayaç olduğu için kalkerli arazilerde ki küçük çukurluklar zamanla hem derine doğru hem de yanlara doğru aşınarak genişler.  Aralarındaki sınır niteliğinde kısımlar ortadan kalkar bu şekilde uvalalar oluşur. Uvala ve Dolin Arasındaki Farklar Uvalaların tabanlarında kalkerlerin aşınmadan kalan kısımları çıkıntılar oluşturur bu sayede uvalalar ve dolinler ayırt edilebilir. […]

Karstik kayaçlar su ile temasında kolay çözünebilen kayaçlardır. Bu yüzden karstik kayaçların bulunduğu alanlarda arazi bu çözünmelerden kaynaklanan çukurlarla doludur. Dolinler bu çukurların en küçüğüdür.  Genişlikleri 1-2 metre, derinlikleri yine 1-2 metre olabilir. Dolin Nasıl Oluşur? Karstik bir aşınım şekli olan lapyaların büyüyüp birleşmesi ile dolinler oluşur. Oluşumlarını 2 farklı başlığa ayırabiliriz. Bunlar erime dolinleri […]

Lapya karstik aşınım şekillerinden en küçüğüdür. Karstik kayaçlardan çözünmeye dayanıksız olan kalker üzerinde su yüzeysel akışa geçerek oluk şeklinde küçük kanallar oluşturur. Lapya Ülkemizde Nerelerde Görülür? Akdeniz Bölgesi’nde yaygındır. Özellikle Konya Seydişehir’de en güzel örneklerini görmek mümkündür.

Karst Topoğrafyası Nedir? Karst topoğrafyası ve karstlaşma gibi isimlerle de bilinen karst topoğrafyası, karstik kayaçlar dediğimiz kalker (kireçtaşı), jips  (alçıtaşı), dolomit gibi kayaçların su ile teması sonrasında meydana gelen şekillerin bulunduğu topoğrafyadır. Dünyada bir kayaca özgü topoğrafya isimlendirmesi açısından tek örnektir. Jips (Alçıtaşı) Hakkında Karstik kayaçlar içerisinde aşınmaya karşı en dayanıksız olan jips (alçıtaşı) çok […]

GÖLLER Göl Nedir? Karalarda çeşitli sebeplerden ötürü meydana gelen çukurlukların bir şekilde su ile dolması sayesinde oluşan yeryüzü şekillerine göl denir. Gölleri denizlerden ayıran en önemli özellik, dört tarafının da kara ile çevrili olmasıdır. Göller oluştuktan sonra yeryüzü ya da yeraltı sularıyla beslenir ve bu şekilde kuruma olanağı ortadan kalkmış olur. Dünya üzerinde karaların %2’lik […]

Dağ Nedir? Çevresindeki araziye kıyasla daha eğimli ve daha yüksek olan yer şekillerine dağ denir. Dağların birçok çeşidi mevcuttur. Bunlardan bazıları sıradağları, yanardağlar ve aşınma dağlarıdır. Dağlar dört bölümde oluşmakta incelenmektedir: kıvrılma, kırılma,  aşınma ve yanardağ. Dağ Nasıl Oluşur? Dağlar kıvrılma, kırılma, aşınma ve yanardağ olmak üzere dört farklı şekilde oluşum gösterirler. a) Kıvrılma Dağları  […]

Mağara Nedir? Kayalık yamaçlar ve dağların eteklerinde yeraltı sularının etkisi ile zaman içerisinde aşınarak meydana gelen oyuklara mağara adı verilir. Nehir ve göller zamanla yeraltına emilerek kayaçları aşındırır.  Aşınan kayaçların belli bir süre sonra oluşturduğu geniş ve derin oyuklara mağara adı verilir. Ülkemizde birçok bölgede görüldüğü gibi, ülkemiz dışındaki diğer coğrafyalarda da yaygın olarak görülmektedir. […]

Vadi Nedir? Vadiler genellikle dağlık arazilerin orta bölümlerinde oluşum göstermektedir. Yeryüzünde meydana gelen sıkışmalar ve akarsuların aşındırması sonucunda ortaya çıkmaktadırlar. Oluşumundan kaynaklı olarak vadilerin alt bölümlerinde akarsu bulunmaktadır. Vadi Nasıl Oluşur? Vadiler birçok şekilde oluşum gösterebilir. Bunları temelde dört farklı çeşitte sınıflandırabilmekteyiz. a) Çentik Vadi Akarsuların dağları derin bir şekilde aşındırarak “V“ şekline getirmesi ile […]

Plato Nedir? Plato, halk arasında bilinen ismiyle yayla olarak adlandırılır. Platolar coğrafi anlamda akarsuların yüksekte bıraktığı düzlüklerdir. Tarım ve hayvancılık için gayet uygun bir yapı olan platolara ülkemizin pek çok yerinde rastlanmaktadır. Günümüzde görmüş olduğumuz platolar, yıllar boyu değişik etkilere uğrayarak bugüne kadar gelebilmişlerdir. Bu nedenle de coğrafya dalında birkaç farklı çeşitte sınıflandırılmaktadırlar. Volkanik platolar, […]

Peribacası Nedir? Peribacaları volkanik patlamalar sonucunda oluşum gösteren yer şekilleridir. Peribacalarının en güzel örnekleri ülkemizde Nevşehir’in Kapadokya bölgesinde bulunmaktadır.  Özellikle turistik olarak büyük ilgi gören bir bölge niteliğindedir. Peribacalarının oluşum gösterebilmeleri için, volkanik patlamalar sonucunda ortaya çıkan tüfün sel suları ve rüzgar yardımı ile aşınması gereklidir. Bu olay sonucunda ortaya çıkan yer şekillerine peribacası ismi […]